Różne są dary łaski, lecz ten sam Duch (1 Kor 12,4)

W języku greckim są dwa bliskie sobie terminy. Pierwszy to cháris, który oznacza „łaskę”; drugi – chárisma, który wskazuje na dar miłości, bezinteresowne działanie. Właśnie to drugie pojęcie, odczytane według klucza religijnego, oznacza wypływ Bożej łaski, która wszystkim przynosi zbawienie, ale każdego ubogaca duchowo w inny sposób, zgodnie z wielością szczegółowych darów, które w języku teologicznym określamy mianem „charyzmatów”. Ich źródłem jest więc łaska Boża i działanie Ducha Świętego. Święty Paweł powie: „Różne są dary łaski, lecz ten sam Duch” (1 Kor 12,4).

To właśnie ten Apostoł, zwłaszcza w Pierwszym Liście do Koryntian, będzie szczegółowo wyjaśniał, czym się charakteryzują poszczególne charyzmaty, pośród których umieści także życie małżeńskie oraz wybór drogi celibatu i dziewictwa (1 Kor 7,7). Co więcej, przedstawi nawet całą listę charyzmatów rozlanych w Kościele. Są to: dar mądrości słowa i wiedzy, głęboka wiara, dar uzdrawiania i czynienia cudów, proroctwo, rozeznawanie w sumieniu, glosolalia (tzw. dar języków), która jest nie tyle znajomością języków, co raczej darem wyrażania się poprzez formy uniesienia mistycznego. Mamy jeszcze służbę apostolską lub nauczycielską (katechetyczną), szczególny dar służenia ubogim i wiele innych (1 Kor 12,8–10.28–30). Święty Paweł zwróci również uwagę na to, że są też precyzyjne kryteria, które pozwalają rozeznać i odróżnić charyzmaty prawdziwe od fałszywych.

Pierwsze kryterium: wszystkie charyzmaty mają swoje źródło w Duchu Świętym, co znaczy, że nie mogą się objawiać w sposób przeciwny wierze („nikt, pozostając pod natchnieniem Ducha Bożego, nie może mówić: «Niech Jezus będzie przeklęty!»” – 1 Kor 12,3).

Drugim kryterium jest nastawienie na dobro wspólnoty. Charyzmaty nie są więc jakimś przywilejem czy nagrodą, którą należałoby się chwalić – „Wszystkim zaś objawia się Duch dla wspólnego dobra” (1 Kor 12,7).

Trzecie kryterium: w wielości charyzmatów da się zauważyć pewną hierarchię darów, ponieważ mają one różne znaczenie i funkcje. W szczególny sposób św. Paweł chwali proroctwo, które jest zdecydowanie większe niż np. glosolalia, bo „kto mówi językiem, buduje siebie samego, kto zaś prorokuje, buduje Kościół” (1 Kor 14,4). Trzeba przy tym jeszcze pamiętać, że proroctwo to nie przepowiadanie przyszłości, lecz umiejętność rozumienia znaków obecnego czasu w świetle słowa Bożego.

Czwartym i zarazem ostatnim kryterium jest odniesienie do największego charyzmatu – miłości. Apostoł bowiem, kończąc temat charyzmatów, dodaje: „starajcie się o większe dary: a ja wam wskażę drogę jeszcze doskonalszą” (1 Kor 12,31). Zaraz potem usłyszymy (rozdz. 13) cudowny hymn o agápe, czyli o miłości – jedynym charyzmacie, który przewyższa zarówno dar prorokowania, jak i wszystkie inne: „Gdybym też miał dar prorokowania i znał wszystkie tajemnice, i posiadł wszelką wiedzę, i wiarę miał tak wielką, iżbym góry przenosił, a miłości bym nie miał – byłbym niczym” (1 Kor 13,2).

Dodajmy jeszcze na marginesie, że właśnie dlatego, iż charyzmaty są tak wielorakie i liczne, możemy aktualizować listę Pawłową, rozpoznając nowe, które ubogacają nasz czas i nasze wspólnoty w określonych kontekstach etnicznych, kulturowych i społecznych.

Biblia jest dla ciebie. Mały kurs teologii biblijnej
Kard. Gianfranco Ravasi